Seyahat planlarken birçok kişinin ilk baktığı yer yakındaki kitapçının “seyahat rehberleri” ve “rehber kitaplar” bölümleri. Daha fazla insan seyahat ettikçe daha fazla rehber kitap (guidebook) piyasaya çıkıyor. Kitapçılardaki “seyahat ve gezi” bölümleri de seyahatle ilgili kitapların artmasıyla beraber genişliyor. Daha fazla kişinin yollara düşmesi ve daha fazla rehber kitabın yazılması seyahati basitleştirmiyor.
Değişmeyen bir gerçek var: “Herkesin seyahat biçimi, süresi, bütçesi ve beklentileri” farklı. Belki de bu farklılık, farklı rehber kitapların doğmasını sağlıyor. Tek bir şehre odaklanan cep rehberlerinden sadece kadın gezginlere yönelik rehber kitaplara, “best of” konseptli kitaplardan kültür ve tarih ağırlıklı rehber kitaplara spesifik seyahat rehberlerinin sayısı artıyor.
Hangi Rehber Kitap?
Neyi istediğinizi bilin: Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki bütün sorularınıza cevap verebilecek rehber kitap yok. Her bir rehber kitabın kendine özgü bir dili, stili ve odak noktaları var. Bu bakımdan en iyisi tam olarak neyi istediğinizi ve hangi konuda (yemek, tarih, sanat, macera vb.) daha fazla bilgi almak istediğinizi belirleyip ona göre bir rehber kitap belirleyin.
Kitabevi çalışanlarına sorun: Kitapçılarda çalışan personelden destek isteyin. Kendileri o rehber kitapta yazan yerlere seyahat etmemiş olsalar bile benzer sorularla karşılaştıklarından sizin sorularınıza tatmin edici cevap vereceklerdir
Basım tarihine bakın: Rehberler, roman, hikaye, yemek vb. kitaplardan farklı olarak çok çabuk “demode” olan kitaplardır. Elinizdeki kitap 2 yıl önce basılmışsa, içindeki satırların 3-4 yıl önce kaleme alındığını unutmayın. O yüzden rehber kitabınızı alırken güncel olmasına önem gösterin.
Yazarın kim olduğunu araştırın: Rehber kitapta sözü geçen şehirde veya ülkede defalarca bulunmuş veya yaşamış, dilini ve kültürünü bilen birisinin yazdıkları internetten araştırarak veya kulaktan dolma bilgilerle rehber kitap derleyen birinin yazdıklarından kat kat doğru ve güvenilir olacaktır.
Fiyatları inceleyin: Hayır, hayır! Kitapların fiyatlarını değil! Kitabın içerisinde sözü edilen otel, restoran ve mağazaların fiyatlarını… Eğer rehber kitap bütçenizin üzerindeki yerlere ağırlık veriyorsa, örneğin toplu ulaşım hakkında hiçbir bilgi yoksa o rehber kitap size hitap etmiyor demektir.
Haritalara dikkat edin: Haritasız bir rehber kitap düşünülemez! Rehber kitabın içerisindeki renkli fotoğraflara aldanmadan gideceğinizi şehirlerin haritasının (hatta haritalarının) kitapta olup olmadığına, ne kadar dikkatli çizilmiş olduklarına, haritaları incelerken büyüteçe ihtiyaç olup olmayacağına dikkat edin.
Gezginlerin Tercih Ettiği İngilizce ve Türkçe Rehber Kitaplar
Access Guides: ABD’deki şehirleri, haritalarıyla birlikte anlatan rehber kitaplar serisi.
Bradt Guides: 1970’lerden bu yana piyasada olan İngiltere kökenli rehber kitaplar serisi daha çok sıra dışı yerleri (Falkland Adaları, Maldivler, Ruanda vs.) konu alıyor ve kültür ve tarihe ağırlık veriyor.
DK Eyewitness Travel Guides: Türkiye’de Boyut Yayınları tarafından çıkarılan DK’nın sloganı “diğer rehber kitaplar size sadece anlatır, biz ise gösteririz”. DK’nın, özellikle turistik şehirler ve metropoller konusunda uzman olan rehber kitaplarında çok fazla sayıda renkli fotoğraf, harita, plan ve illüstrasyon bulunuyor. Örneğin sıradan bir rehber kitapta bir müze 3-4 satırla anlatılırken DK’da kat kat planları, görselleri, haritaları bulunuyor.
Fodor’s: Avrupa’nın en eski rehber kitaplarından Fodor 1936’dan beri piyasada. Önceleri daha üst sınıf gezginlere hitap ederken son yıllarda Tibet gibi daha farklı kesimlerin seyahat ettiği yerlerin de rehberini yazan Fodor’s’un yayımladığı 400’den fazla farklı rehber kitap bulunuyor.
Frommer’s: Daha çok sık gidilen yerlerin rehberlerini hazırlayan Frommer’s düşük bütçeli gezginlere ağırlık veriyor (1957’de çıkardıkları ilk kitabın adı da Günde 5$’a Avrupa idi).
Let’s Go: Harvard Üniversitesi öğrencilerinin 1960’lardan bu yana yazdığı Let’s Go da düşük bütçeli seyahate ağırlık veriyor. Dünyanın her yeriyle ilgili rehber kitaplar hazırlayan Let’s Go, üniversite öğrencilerinin gittiği destinasyonlara ayrı önem veriyor.
Lonely Planet: Bağımsız ve sırtçantalı gezginlerin “kutsal kitabı” Lonely Planet’in dünyanın hemen her köşesini anlatan 650’nin üzerinde kitabı bulunuyor. Bir kısmı Türkçe’ye de çevrilen Lonely Planeteskide olduğu gibi sadece ucuzcu gezginlere hitap etmiyor; farklı bütçelere göre konaklama, yemek ve alışveriş seçenekleri sunuluyor.
Rough Guides: Lonely Planet’e benzer rehber kitaplar üreten Rough Guide, rehber kitaplarında politika, kültür ve tarih konularında daha detaylı bilgi veriyor.