Samsun, Kızılırmak ile Yeşilırmak deltaları arasında yer alan ve Milli Mücadele ile özdeşleşmiş güzel bir Karadeniz şehrimiz. 15. yüzyılda Cenovalılar tarafından tahrip edilmesinden dolayı tarihi mekanları görmekte zorlanabilirsiniz, ancak yemek yemeyi seviyorsanız çok beğeneceğiniz lezzetleri keşfedeceğiniz adresler sizi bekliyor. Çocukluğu Karadeniz’in bu kırmızı beyazlı şehrinde geçen birisi olarak, Samsun yemekleri arasından seçkilerle ilginizi çekeceğini düşünerek kaleme aldığım 10 Samsun lezzet noktası:
Samsun’da Ne Yenir – Nerede Yenir?
1) Çalıkuşu Dönercisi
Samsun denince akla balık, pide ve döner gelir. Döner denince de ilk akla gelen yerlerden biridir Çalıkuşu. İsmini Reşat Nuri Güntekin’in ünlü romanından almıştır. “Çalıkuşu romanındaki fedakar öğretmen yerine burada fedakar dönerciler var.” diyor mekanın dört ortağından biri olan Ali Ağabey. 1982 senesinde Cavit, Ali, Ahmet ve Nihat kardeşler bir araya gelerek kurmuşlar bu güzide dönerciyi. Öncelikle Çiftlik Caddesi’nin girişinde, ahşap kaplamalı küçük bir lokanta olarak işe başlayan Çalıkuşu, 20 yıla yakındır yine Çiftlik’teki iki katlı mekanında hizmet veriyor. Çalıkuşu’nun özel iskenderi öyle bildiğiniz iskenderlere benzemiyor. Yoğurdu; tereyağı, domates ve sarımsakla yapılan özel sosu ve üzerindeki maydanozuyla Samsun İskenderi olarak anılıyor. Kırmızı ve beyaz renkleriyle de şehri en iyi yansıtan lezzetlerden biri olduğunu söyleyebilirim. Özenle hazırlanmış 80 kiloluk koca dönerin lezzetine diyecek yok. Bu damak çatlatan özel lezzetin sırrını Ali Ağabey’e sorduğumda “Sırrı Cavit Usta’da; bize bile söylemiyor.” diyor. Çalıkuşu’nda 1 porsiyon iskender 10 TL. (Adres: İstiklal Cad. No:122, Samsun, Tel: 0362-231-03-60)
2) Ünlüoğlu Tatlıcısı
Çiftlik Caddesi’nde yine kırmızı-beyaz renklerle bezenmiş bir mekan Ünlüoğlu Tatlıcısı. Mekanın sahipleri Samsunspor’un eski futbolcularından olan Hayri ve Ercan Koloğlu kardeşler. Hayri Koloğlu Samsunspor’daki başarısını Beşiktaş’a taşırken, Ercan Koloğlu da Samsunspor’da Büyük Kaptan olarak efsaneleşmiş. Bu iki kardeşin mekanı da doğal olarak renkleriyle Samsun’u ve Samsunspor’u yansıtıyor. Tezgahta duran baklavalar, tulumbalar, kalburabastılar ve lokmalar içeri girer girmez göz dolduruyor. 1981 yılından beri müşterilerine yüksek kalitede hizmet veren bu mekanda, bir porsiyon fıstıklı baklava alıyoruz. Porsiyonunda 4 dilim baklava var, fiyatı da 4,5 TL. (Adres: İstiklal Cad. No:122/B, Samsun, Tel: 0362-230-01-11)
3) Lezzet Et Lokantası
Samsun’da 1886 yılında saat kulesi, bulunduğu meydana da adını veriyor. Saathane Meydanı’nda 1925 yılından beri hizmet veren bir lokanta var: Lezzet Et Lokantası. Eski yerinden taşınmış olsa da tarihi havasını halen yansıtan mekanda döner, gürgen odunuyla pişiriliyor. Odunun özelliğinden dolayı dumansız pişen döner, pilav üstü ya da lavaşla sunumunun yanı sıra buraya özgü olarak, üçgen bohçada da servis edilebiliyor. Ladik’ten gelen etler, içine ilave ettikleri özel hazırlanmış şıra ve pişirirken kullanılan odun ateşi bu lezzetin sırrı. Diğer mekanlara benzer olarak, Lezzet Et Lokantası da fanatik Samsunsporlu. Duvarlar buraya ziyarete gelen ünlü gurmeler ve yazarların yanı sıra, Samsunspor fotoğrafları ile dolu. Gerçek bir halk lokantası olan bu mekanda, 100 gram dönerle hazırlanan bohça döner 10 TL, ayran ise 1 TL. (Adres: Saathane Meydanı No:10 Samsun, Tel: 0362-431-54-98)
4) Çamlıdağ Şarküteri
Saathane Meydanı’nın en özel noktalarından biri de 81 senedir aynı yerde hizmet veren Çamlıdağ Şarküteri. İçeri girmeden hemen önce, ziyaretçileri kapı önündeki taze köy yumurtaları, zeytinler ve teneke peynirler karşılıyor. İçeride de aynı isimle ürettikleri, tavandan asılı şekilde duran pastırma ve sucukların mis gibi kokuları büyülüyor insanı. 250 gram pastırma 12,5 TL. (Adres: Saathane Meydanı No: 9, Samsun, Tel: 0362-431-12-79)
5) Divan Pastanesi
Divan Pastanesi, Samsun’un merkezinde bulunan Cumhuriyet Meydanı’nda yer alıyor. Pastanenin bir tarafı yeni açılan AVM Bulvar’a bakarken, diğer tarafı da Samsun’un simgesi olan Atatürk Heykeli’nin bulunduğu Cumhuriyet Caddesi’ne bakıyor. Cumhuriyet Caddesi’ne bakan tarafında çok keyifli de bir açık alanı bulunan Divan Pastanesi, dostlarınızla sohbet edebileceğiniz çok nezih bir mekan. Lezzetleri de bir o kadar güzel. 1966′da Mehmet Bey tarafından kurulan Divan Pastanesi’nde, yaş pastadan baklavaya istediğiniz her türlü tatlıyı bulabilirsiniz. Divan Pastanesi’nde görüntüsüyle büyüleyen çilekli pasta 5 TL, tarçın kokusu tüm pastaneyi sarmış olan salep ise 4 TL. (Adres: Kale Mahallesi Cumhuriyet Caddesi No:6, Samsun, Tel: 0362-432-34-34)
6) Gülhan Restoran
Karadeniz mutfağı denince akla gelen marka yemeklerden olan pide, Samsun’un Bafra İlçesi’nin de alametifarikalarından biri. Samsunlular’ın, genellikle pazarları pide yemek için uğrak noktası haline gelmiş Gülhan Restoran’ın kıymalı pidesine diyecek yok. Mekan sahibi Kemal Bey, işin sırrının hamurun hazırlanışında olduğunu belirtiyor. Kullanılan maya, un, su ve şeker miktarı lezzeti belirliyor. Un, su ve havanın sıcaklık derecelerinin toplamı her zaman sabit olmalı; yoksa hamur tam mayalanmıyor ve lezzeti yavan oluyor. Ayrıca kıymalı pidede kullanılan et, dana döş; fırın da taş fırın olmalı. Taş fırın sayesinde sıcaklık pideye her açıdan eşit dağılıp kıtır bir tat veriyor. Yumurta da pide fırından çıktıktan sonra üzerine kırılıyor ve servis edilene kadar pidenin üzerinde pişiyor. 1 porsiyon kıymalı pide 9 TL. (Adres: Körfez Mah. Atatürk Blv No:125, Kurupelit/Samsun, Tel: 0362-457-80-01)
7) Ulutan Et Lokantası
1933 yılında Çarşamba’da Ahmet Yalçınkaya tarafından kurulan şirin ve mütevazı Ulutan Et Lokantası, uzmanlığını konuşturuyor ve iyi terbiye edilmiş, yumuşak, lezzetli etler sunuyor. Mekan tam bir aile işletmesi, hizmetteki sırları en yakın işe başlayanın 15 yıllık olduğu uzun soluklu çalışanlarına dayanıyor. Kıtır lavaşın üzerinde yumuşacık sunulan etler, Doğu Karadeniz’den geliyor. Mekanın mönüsünde döner haricinde birçok sulu yemek ve kebap da var. 1 porsiyon et döner 12 TL. (Adres: İstiklal Cad. No: 123, Samsun, Tel: 0362-233-28-64)
8) Paradise Pastanesi
Samsun’da 28 yıldır hizmet veren Paradise Pastanesi, şehrin 56′lar diye adlandırılan bölgesinde hizmet veriyor. Tanesi 2 TL’den satılan elma şekerleri vitrini süslüyor. Kış aylarının değişmez tadı, bol tarçınlı salep ise yanında çikolatalı kurabiyeyle servis ediliyor. Fincanı 7 TL. (Adres: 9 Mayıs Mah. İstiklal Cad. No:72, Samsun, Tel: 0362-230-48-00)
9) Sokak Simitçisi ve Atom
“Amasya’nın unundan, Samsun’un suyundan, yeni çıktı fırından yeniii!” diye bağıran sokak satıcılarının bol olduğu Samsun’da, farklı bir tat var: atom. Kimi yerlerde beze diye adlandırılsa da Samsun’da bu lezzetin adı atom. Tanesi 5 kuruştan satılıyor. Limon suyu, tuz, şeker ve yumurta akıyla hazırlanan atom, Samsun’da özellikle Ramazan’da çokça tüketiliyor. Bu dönemde yaygınlaşmasının sebebi, Ramazan pideleri yapılırken artan yumurta akını değerlendirmek için yapılması…
10) Cumhuriyet Fırını
Samsun’un hemen merkezindeki Çiftlik Caddesi üzerinde 70 yıla yakın tarihiyle Cumhuriyet Fırını göze çarpıyor. Kentle özdeşleşmiş bu mekanın sabah ve akşam saatlerinde camını buğulu görürseniz hemen içeri girin; sıcacık ve taptaze lezzetleri herkesten önce yakalayabilirsiniz. Bununla da kalmayıp pide içini önceden hazırlayıp getirmek şartıyla pazar sabahları, odun ateşinde pidenizi de yaptırabilirsiniz. Samsun’un gizli kalmış lezzetlerinden Bafra lokulu iyice yoğrulup hazırlanan hamurun açılarak içine fındık, ceviz ve kuş üzümü konulmasıyla hazırlanıyor. Sonrasında lokmalık parçalara ayrılıp afiyetle servis ediliyor. Tat olarak kuru baklavayı anımsatan lokulun kilosu 16 TL’den satılıyor.
Samsun Yemekleri söz konusuyusa atlamamamız gereken Çarşamba kurutması ise yine yöreye has bir lezzet; yumurta, yoğurt, süt ve yağla hazırlanan kulak memesi kıvamındaki hamur, içine ceviz serpiştirilip rulo haline getirilerek pişiriliyor. Gayet hafif ve lezzetli. Fiyatı 8 TL. (Adres: İstiklal Caddesi No.125, Samsun, Tel: 0362-234-12-52)