Döner bir çarka monte edilmiş kabinlerden birisine oturarak havada atılan bir tur biraz heyecan, biraz romantizm ve belki biraz da korkuyla karışık bir tecrübe. İlk defa George Washington Gale Ferris tarafından 1893 Chicago Sergisi için tasaralanan bir eğlence aracı dönme dolap o günden beri 7’den 70’e herkesin keyif aldığı bir eğlence aracı. İşte lunaparkların, fuarların, şenliklerin olmazsa olmazı bu mucize çarkların dünyadaki en meşhurları:
Wiener Riesenrad – Avusturya
1897’de yapılan, 1944’te yanan ancak bir yıl sonra yeniden tamir edilen Viyana’nın dev dönme dolabı Wiener Riesenrad 19. yüzyıldan kalma dönme dolapların tek örneği. Bu bakımdan, Wiener Riesenrad sadece bir eğlence aracı değil, aynı zamanda bir tarihi eser. 1985 yılına kadar dünyanın en yüksek dönme dolabı olan Wiener Riesenrad’ın yüksekliği 64 metre. Dönme dolap, aralarında Orson Welles’in Harry Lime karakteriyle yıldızlaştığı Üçüncü Adam filminin de olduğu birçok filme de konu olmuş. 15 kabinden oluşan dönme dolabın en gözde kabini Swarowski tarafından tasarlanan ve gökyüzünde bir tur atarken romantik bir akşam yemeği imkanı sunan “Kristal Wagon”.
http://www.wienerriesenrad.com
Singapore Flyer – Singapur
2008 yılında inşa edildiğinde “dünyanın en yüksek dönme dolabı” unvanını alan Singapore Flyer bu unvanı birkaç hafta önce Çin’e kaptırmış olsa da halen dünyanın en ünlü dönme dolapları arasında. 165 metre yüksekliğiyle akrofobiklerin pek yanaşamadığı Singapore Flyer’in uğurlu rakamı 28 olsa gerek… 28 kabinin her birisi 28 yolcu alıyor. Singapore Flyer günde 28 tur dönüyor.
http://www.singaporeflyer.com
London Eye – İngiltere
Paris’in Eyfel Kulesi varsa, Londra’nın da London Eye’i var! Thames kıyısında kurulu, Millenium Wheel (Milenyum Dönme Dolabı) olarak da bilinen bu devasa dönme dolap 135 metrelik yüksekliğiyle Avrupa’nın en büyüğü. Yılda 3,5 milyon ziyaretçiye Londra’yı tepeden izleten London Eye’dan kentin neredeyse tamamı görülebiliyor. 1999 yılında inşa edilen London Eye’a bugüne kadar 40 milyondan fazla kişinin bindiği tahmin ediliyor.
http://www.londoneye.com
Star of Nanchang – Çin
Bir başka devasa dönme dolap da 160 metre yüksekliğindeki Star of Nanchang (Nanchang’ın Yıldızı). Çin’in güneydoğusundaki Nanchang kentinde yere alan bu dönme dolap, 2006 yılında 7,3 milyon dolar harcanarak inşa edilmiş. Ganjiang Nehri kıyısındaki Star of Nanchang geceleri Çince “Nanchang’a Hoşgeldiniz” yazan mavi ve kırmızı neon lambalarla aydınlatılıyor. Dönme dolabın her birisi 8 yolcu alabilen 69 kabini bulunuyor.
Pacific Wheel – Amerika Birleşik Devletleri
Los Angeles Santa Monica Plajı’nda yer alan, 26 metre yüksekliğindeki Pacific Wheel belki devasa bir dönme dolap değil ancak yine de çok özel. Dünyada solar enerjiyle çalışan ilk dönme dolabı olan Pacific Wheel’i yılda 71 bin kilovat yenilenebilir enerji üretebilen 650 fotovoltik modül döndürüyor. 1996 yılından bu yana dönen Pacific Wheel’de her biri 6 kişilik toplam 20 kabin bulunuyor. Pasifik Okyanusu’nun hemen dibindeki bu dönme dolaptan günbatımı izlemek ise eşsiz bir tecrübe. http://www.pacpark.com
Texas Star – Amerika Birleşik Devletleri
Kuzey Amerika’nın en yüksek dönme dolabı olan Texas Star, kovboylar diyarı Teksas’ta bulunuyor. 68 metre yüksekliğindeki Texas Star’a binmeniz için doğru zamanı kollamanız gerekiyor. Dönme dolaba Eylül sonunda başlayıp Ekim ayında sona eren Teksas Fuarı sırasında binilebiliyor. Fuarın ardından dönme dolap sökülerek bir sonraki yıla kadar depoya kaldırılıyor.
Rakamlarla Dönme Dolaplar
8: Dünyadaki gelmiş geçmiş en büyük 20 dönme dolabın 8’i Çin’de bulunuyor
165: Dünyanın en büyük dönme dolabı olan Singapur’daki Singapore Flyer’in yüksekliği 165 metre
167: Las Vegas’ta yapımı süren “High Roller” adlı dönme dolabın yüksekliği 167 metre
208: Çin’in başkenti Pekin’de 2007 yılında yapımına başlanan ancak yapımı duran “Beijing Great Wheel”’in yüksekliği 208 metre
395: Wiener Riesenrad’ın “Kristal Wagon”unda iki kişilik akşam yemeği ücreti 395 avro
50 bin: Dünyanın en “parlak” dönme dolaplarından olan Ravenna’daki Eurowheel’deki ampul sayısı 50 bin
70 milyon: Londra’daki London Eye’ın yapım maliyeti 70 milyon pound