Gezi alışkanlıklarımız, tatil tarzımız değişiyor. İnternet kullanımının yaygınlaşması ve bununla birlikte hızla kabul gören sosyal medya, gezi kültürümüz üzerinde radikal değişikliklere yol açmaya çoktan başladı bile. Bu süreç göz önüne alınarak hazırlanmış bu yerel seyahat paylaşımcı ekonomi makalesinde ana olarak iki farklı konudan bahsedeceğim. Birisi dönemsel oda ev kiralama, diğeri ise yerel deneyimler satın alma.
Sosyal medyanın insanları yakınlaştırma ve globalleştirme etkisiyle alevlenen bu hizmetler eminim ki ilk duyurulduklarında hepimiz için çok yabancı gelmiştir. Süregelen yöntemleri kullanmaya devam etmişizdir. Fakat bu servisler, sistemin daha da oturması ve güvenilirliklerinin artması ile hızla yaygınlaştılar.
İlk olarak, başkalarının evini veya odasını kısa süreli olarak kiralama hizmeti çıktı. Önce herkes “olur mu?” dedi; “nasıl güveneyim başkasına?” diye düşündü. Şimdi ise 300 binden fazla oda veya evin olduğu yeni bir konaklama rezervasyon sistemi var aslında. Tam bu yerleşti, daha ne olsun diyorduk ki, son olarak da yerel insanların farklı deneyimler sunduğu bir oluşum çıktı karşımıza. Herhangi bir tur firmasının portföyünde bulamayacağınız tarzda her türlü kişisel zevke uygun şeyler. Bu hızlı değişimi yakalamak için bir yazı aslında bu. Her an evrim içinde olan gezi kültürünün bu değişimini ele aldım.
Konaklamanın Ötesinde Deneyimler
Oda/ev kiralama (ücretli veya ücretsiz) hizmetlerinin başında: Couchsurfing ve Airbnb geliyor. İnsanların daha da yakınlaşarak, konaklamanın da ötesinde bir deneyim kazanmalarını sağlıyor. Sosyal medyanın, fiziksel hayata etkisinin yegane yararlarından belki de. Sosyal medyanın aksine, bu tip servisler insanlar arasındaki güveni güçlendirerek otel yerine daha ucuz ve daha ev gibi bir hisle kalacakları yerler sağladı. Tabii, kişilik doğrulama ve telefon doğrulama yöntemleriyle üyeler arası güveni sağlamaya çalışıyor site yönetimleri de.
Otel odası rezerve etmekten farklı olan bu tip hizmetlerde güveneceğiniz bir otel ismi yerine mülk sahibi geliyor – ki bu da güven duymayı zorlaştırıyor. Her şeyde olduğu gibi, zamanla insanlar buna da alışıyor tabii ki de. Günümüzde yaygın bir sistem olarak kullanılıyor AirBnb gibi siteler.
Paylaşımcı ekonomi olarak da isimlendirdiğimiz bu işleyişe baktığınızda otel, pansiyon, motel sahiplerinin marketine de göz dikmiş durumda. Bir yanda otellerin işine zarar verecek gibi gözükürken gezginlere daha fazla seçenek sağladı. Zira, her türlü yorumu, fotoğrafı ve derecelendirmeyi göreceğiniz kısa süreli oda kiralama hizmetinde istediğiniz yerin çok yakınında kalma gibi bir imkanınızda oluyor.
Tabii tüm bunlar Türkiye’ye biraz gecikmeli olarak gelse de yeniliğe açık bir toplum olduğumuz için hemen de benimsedik. Şu an baktığınızda, en büyük dönemsel oda, ev kiralama sitesi nde binlerce kiralanmayı bekleyen oda var. Bu gerçekten, gezi kültürünün gelişmesine katkı sağlayacak adımlardan. Gezmeyi ve keşfetmeyi kolaylaştıran bir hizmet olarak eminim tüm gezginlerin kullandığı bir yöntemdir. Daha da ümitlendirici olanıysa, turistlerin de bir gezgine dönüşünü kolaylaştırıyor.
Turisti ve Yereli Buluşturmak
Her turistin bir gezgine dönüşme sürecinde son bir iki yılda Berlin ve San Francisco merkezli girişimlerle ortaya yeni bir oluşum daha çıktı: turist ve lokalleri buluşturan bir deneyim marketi. İnternet sitesi üzerinden, gittiğiniz yerdeki farklı ve ilginize göre yerel insanların sunduğu deneyimleri satın alarak onlarla bir kaç saat veya bir kaç gün gezebiliyorsunuz.
Ben bunu şuna benzettim: Bir yere gittiğinizde arkadaşınız varsa direkt onu ararsınız bir tavsiye almak için veya tabiri caizse ‘takılmak’ için. Bu siteler de, gittiğiniz yerde daha yerel bir gezi yaparak keşfetme sürecini daha kısa zamana indirgiyor. Zira, bir seyahate çıkarken hepimiz, rehber kitapları, blogları, internet siteleri arasında kaybolarak en ideal ve en özel yerel restoranı, etkinliği veya ortamı bulmaya çalışırız. Gezmenin de amacı, gittiğimiz yerin saklı yerlerini öğrenmek ve kültürünü tanımaktır. Bu tip siteler de, bu süreci bir kaç dakikaya indirerek sizin hem yerel bir insanla tanışmanızı hem de istediğiniz bir aktiviteyi yapmanızı sağlıyor. Süreli oda kiralama hizmetine göre çok daha yeni olan deneyim marketinde de aslında profesyonel tur rehberlerinin işine giriliyor gibi gözükse de, daha farklı ve daha özel gezilerle karşılaşıyorsunuz aslında.
Airbnb.com gibi bir San Francisco merkezli girişim olan Vayable.com, turistlere farklı deneyimler önermede en önde gözüküyor. Bu alanda TouNat.com diye bir de Türk girişimi de var. Bu tarz sitelerde, herkes iyi bildiği şeyi yaparak hem para kazanıyor hem de farklı kültürler tanımış oluyor. Örneğin, bir turisti evinize pazar kahvaltısına çağırabilir, günün ağarmasıyla beraber balığa götürebilirsiniz. Tüm bunlar, eskiden hayal bile edemeyeceğimiz şekilde hizmetler belki de. Fakat, gezme şekli de çağa ayak uyduruyor ki tüm gezenler için mutlu bir haber. Bu gelişmeler ki, gezi kültürünün değişimine ve iyileşmesine vesile olan şeyler.
Tüm bu yeni seyahat kültüründen bahsettikten sonra, şimdi bir daha düşünsenize seyahat etmeden önce yaptığınız aşamaları. Uçak biletiniz alıyorsunuz, başkasının evinin odasını kolayca kiralıyorsunuz ve daha sonra ise gideceğiniz şehirde yaşayan lokal biriyle tur yapıyorsunuz. İşte, bugünün şekillendirdiği seyahat kültüründe yerelleşme ve ucuza seyahat öne çıkıyor. Gezgin olarak hepimizin istediği de bu değil mi aslında? AirBnb kullanarak yapacağınız bir sonraki seyahatinizde 22 euro indirim kazanmak için buraya tıklayarak üye olun.
Her güne, “nereye gitsem?” sorusuyla uyanan insanların hayallerini daha hızlı gerçekleştirmelerini sağlayacak hizmetler bence. Siz de, boş odanızı bir gezgine açabilir veya boş vaktinizi bir gezgine ayırabilirsiniz. İsterseniz, tüm bunları yaparken para da kazanabilirsiniz, ancak asıl amaç o değil; gezmediğiniz zamanlarda bile turistlerle her an iletişim içinde kalarak farklı insanlar ve kültürler tanımak ve tabii ki kendi kültürünüzü de en iyi şekilde tanıtmak.