Hayatımın belli bir döneminde önemli yeri olan otostop konusunda kişisel tecrübelerimden bahsetmek istiyorum. Benim otostopla tanışmam aslında çok küçük yaşlara dayanıyor. 7 yıl boyunca okuduğum Bornova Anadolu Lisesi’nin fiziksel konumunun sapa olması ve o günün şartlarında toplu taşımaya uzak olması sebebiyle okul servisi dışındaki saatlerdeki ulaşımımı diğer tüm öğrenciler gibi otostopla sağlıyordum. Üniversite yıllarında düşük bütçeli Avrupa seyahatlerimde ve Türkiye’de otostop yaparak binlerce kilometre katettim. Master için İsveç’te yaşadığım dönemde yine İskandinavya ve Batı Avrupa başta olmak üzere otostopla birçok ülke geçtim. Daha sonra yaptığım 1 senelik Güney Amerika yolculuğumda ise çok uzun yolları bambaşka kültürden insanların araçlarında aldım.
Yollarda binlerce kilometre
Bugüne kadar seyahat ettiğim 4 kıtada 40dan fazla ülkenin yarıdan fazlasında toplamda 12 bin kilometrenin üzerinde otostop yaptım. Lüks araçlardan traktöre, tırlardan motorsiklete birkaç yüz farklı araca bindim. Çok çok değişik hikayeler dinledim. Bazen normalde gitmeyi planlamadığım bambaşka yerlere gittim, sürücülerle birlikte yemek yedim, evlerine konuk oldum, tekrar karşılaştığım görüştüğüm insanlar oldu. Yeri geldi yol kenarına çıkar çıkmaz bir araç durdu, yeri geldi sürücüler bana yardımcı olmak için yönlerini değiştirdi ve kilometrelerce benim için sürdüler. Yeri geldi saatlerce aynı noktada yağmur, kar altında mahsur kaldım, hava karardı yol kenarında kamp kurdum. Ufak tefek sorunlar haricinde asla ciddi bir problemle karşılaşmadım. Tüm bu yaşadıklarım ve kişisel olarak bana kattıkları kesinlikle bedava seyahat etmenin çok çok ötesinde, kelimelerle anlatmanın olduça zor olduğu bir tecrübe.
Son yıllarda kendi arabamı sürdüğüm zamanlarda ise gözlerim sürekli yol kenarlarında otostop yapan insanları arar. Hislerimin olumsuz tepki verdiği veya arabamın dolu olduğu istisnai durumlar haricinde elimden geldiğince insanları almaya çalışırım ve çok mutlu olurum. Zaten beni arabasına alan birçok sürücünün de geçmiş yıllarda ya da gençliğinde otostop tecrübesi bulunması, insanların bir şekilde birbirinin halinden anladığını destekler nitelikte. Özellikle bazı Avrupa ülkelerinde ve Rusya’da yaygın olan ve düzenli yapılan otostop yarışmalarını geçtiğimiz yıllarda ilk kez Türkiye’de küçük çaplı olarak organize ettim ve yoğun katılımlı son derece güzel bir etkinlik oldu.
Otostop Teknikleri
En çok sorulan sorulardan bir tanesi otostop çekmek güvenli mi? Otostopun tabii ki tehlikeli yönleri de var ve bunun için bir takım güvenlik önlemleri, teknikler mevcut. Sürücüsüne güvenmediğiniz arabalara binmemek, aracın plaka bilgilerini kaydetmek ve telefonla birisine iletmek, sürüşten rahatsız olduğunuz araçtan uygun bir dille inmek, eşli otostop yapmak gibi zamanla öğrenilen ve tecrübeyle gelişen teknikler adım adım kendinize güveninizi artırdığı ve riskleri azalttığı gibi seyahat konfor ve keyfini de üst düzeye taşıyor.
Hızlı yolculuk için ise beklenilecek noktaların iyi seçimi, yolda görünebilir olmak, uygun kıyafet seçimi, dış görünüş, gideceğiniz yeri bir kartona yazıp göstermek çok önemlidir. Unutmayın ki sürücülerin sizi gördüğü andan itibaren durup durmamaya karar verene kadar hız ve yol durumlarına göre genellikle 1 ila 5 saniye arasında zamanı vardır. Dolayısıyla mümkün olduğunca uzaktan görünür olmak ve sizi gördüklerinde yaşatacağınız ‘ilk etki’ çok önemlidir.
Haritadan rota takibi, bulunduğunuz ülkenin dilini en azından en temel seviyede konuşmak gibi durumlar fark yaratır. Birçok otostopçu giden arabaları durdurmaya çalışmak yerine benzinciler, mola noktaları, yol üstünde durulan marketler gibi yerlerde hareket etmek üzere olan araçların şoförleriyle konuşarak araçlarına binmeyi talep ederler. Böyle bir durumda eğer güven veren, zararsız ve temiz bir görünümünüz varsa hayır cevabı alma ihtimaliniz düşüktür. Bunu yapabilmek için girişken ve medeni cesareti yüksek olmanız yeterli. Tüm otostop yolculuğunuz sırasında aynı zamanda mümkün olduğunca esnek, sabırlı ve pozitif enerji yüklü olmanız zamanınızı oldukça eğlenceli kılar.
Otostop Kuralları
Otostopçular arasında yazılı olmayan bir takım etik kurallar da mevcuttur. Örneğin otostop çekmek istediğiniz noktaya sizden önce gelmiş otostopçu ya da otostopçular varsa onların önünde ya da yanında otostop çekmeniz hoş karşılanmaz. Yapmanız gereken ideal davranış en az 50-100 metre arkalarında pozisyon almaktır. Böylelikle sürücüler ilk onları görürler. Diğer taraftan otostop ile yolculuk ettiğiniz bir aracın içindeyken yol kenarında başka otostopçular görürseniz ve araçta hala yer varsa sürücünüzü diğer otostopçuları da almak için uygun bir dille ikna etmek güzel bir davranış olacaktır. Otostopçu, otostopçunun dostudur.
Otostopta ideal kombinasyon 1 erkek ve 1 kadından oluşan ekiptir. Bunun nedenini şöyle açıklayayım: Tek erkek otostopçu güvendedir, ortalama bir araç durdurma şansı vardır. İki erkek çok daha güvendedir, ancak sürücüleri ürkütür; araç durdurma olasılığı düşüktür. Tek kadın otostopçu yeterince güvende değildir, araç durdurma şansı çok yüksektir. İki kadın kısmen güvendedir, araç durdurma şansı yüksektir. Bir erkek bir kadın olunduğunda ise hem otostopçu olarak güvende olursunuz, hem de sürücülere daha fazla güven verdiğiniz için araç durdurma şansınız artmış olur. İstisnalar her zaman vardır; en rahat edeceğiniz yöntemi deneyerek kendiniz bulmalısınız. Bu arada üç ve daha fazla kişi otostop yapmak ise mantıklı değildir çünkü bineceğiniz araçta yeterince yer olmayabilir; siz sıkışıp sığacağınızı düşünseniz bile sürücüler genelde farklı düşünür.
Dünyada Otostop
İnternet üzerinde, dünyada otostopla ilgilenen insanların bilgi paylaşımı yaptığı çeşitli siteler ve forumlardan bilgi alınabilir. Bazı ülkelerde çeşitli etkinlikler, buluşmalar ve yarışmalar düzenleyen otostop kulüpleri mevcut. 100bin kilometre ve üzeri otostopla yolculuk yapmış, bu işlerin gurusu olarak tanımlanabilecek otostopçuların tecrübelerine kulak vermek yeni başlayanlar için çok faydalı olacaktır. Hatta sadece karayolu değil, tekneye uçağa otostop yapanlar bile var – teknestop, uçakstop – tabii ki bambaşka yöntem ve tekniklerle. Bunun yanı sıra ne yazık ki ülkemizde çok yaygın olmayan fakat bazı ülkelerin aktif olarak kullandığı araç paylaşım siteleri üzerinden güvenli ve rahat biçimde araç ve yolcu bulmak da mümkün.
Otostop Rekorları
(referans: Vilnius Otostop Kulübü)
Toplamda otostopla katedilen en uzun mesafe: 1,5 milyon kilometre; Benoit Grieu (Fransa)
Otostopla binilen tek bir araçla gidilen en uzun mesafe: 7107 kilometre; L. J. Gordon (Avustralya)
Otosopla binilen bir araçta en yüksek hız: 310 km/saat; Andrius Papickas ve Viktorija Aksionova (Litvanya)
Aracına en çok otostopçu alan sürücü: Yaklaşık 7500 otostopçu; Jim Sanderson (Yeni Zelanda)
Otostopla varılan en kuzey nokta: 73°56′ Dunay Adası – Rusya; Konstantin Savva ve Polina Kuleshova (Rusya)
Otostopla varılan en güney nokta: 77° 51’Scott Base – Antartika; Benjaman Bachelder (ABD)
En çok ülkeye otostopla seyahat eden otostopçu: Yaklaşık 170 ülke; Benoit Grieu (Fransa)
Üzerine bunca ve daha fazla şey yazılabilecek olan otostop kavramının doğru algılanması için bana kalırsa ilk etapta bir takım önyargıların yıkılması gerekiyor. Gerisi çok kolay.
İyi otostoplar…