Sırtçantalılar, çoğunlukla düşük bütçeli konaklama olanaklarını tercih eden, seyahatlerinde farklı insanları görme ve diğer sırtçantalı gezginler ile etkileşim isteği içinde olan, seyahatlerini bağımsız olarak örgütleyen, esnek seyahat programlarına sahip, uzun süreli tatillere çıkan ve tatilleri süresince gönüllülük esasına dayalı turizm aktivitelerini yapmaktan hoşlanan ve genelde gençlerden oluşan gezginlerdir.
Sırtçantalı Felsefesinin Temel Taşları
Turizm literatüründe sırtçantalılar konusunda öncü çalışmalara imza atan Eric Cohen, sırtçantalıların tarihsel kökenlerini 1960’lı yıllardan hippi akımına kadar götürmektedir. Günümüzde sırtçantalılık kitlesel bir boyut kazanmıştır. Sırtçantalılığın gençler için eğitim ve öğrenimleri boyunca edindikleri bilgi ve becerileri hayata geçirme, kendilerini eğitim ve öğrenim hayatı bittikten sonraki dönemlere hazırlanma veya zorunlu askerlikten sonra sivil yaşama adapte olma, ruhsal yenilenme, kendi güveni arttırma vb. konularda önemli bir araç haline geldiği söylenebilir.
Sırtçantalılardaki anti-turist kimliğini araştıran Peter Welk, sırçantalılık felsefesini temel taşlarını şöyle sıralamıştır:
– Düşük bütçe ile seyahat etme; sırtçantalı, seyahat maliyetlerini düşürüp, mümkün olduğunca daha çok yeri gezmek ister,
– Farklı insanları görme; sırtçantalı, seyahat sürecince hem diğer sırtçantalılar ile hem de gidilen yerin yerel halkı ile etkileşime girer,
– Özgür, bağımsız ve açık görüşlü olmak; sırtçantalı, seyahati süresince özgür ve bağımsız olmak ister; gittiği yerlerdeki farklı kültürlere karşı açık görüşlüdür,
– Seyahatin bireysel olarak bağımsızca organize edilmesi; sırtçantalı, seyahatlerini bireysel olarak organize eder, paket turlara katılmaz. Bu nedenle, sırtçantalı gezgin, Cohen’in belirttiği çevresel balonun (Cohen bu terimi, turistin izole edilmiş tatilini ifade etmek için kullanmıştır.) dışındadır,
– Mümkün olduğunca uzak yerlere seyahat; sırtçantalı, gerçek ve eşsiz seyahat deneyimleri yaşayabilmek için, kitle turlarında tercih edilmeyen, uzak ve ücra yerlere seyahat etmek ister.
Sırtçantalıların Seyahat Motivasyonları
Seyahat motivasyonları; bireyi belirli bir tipteki seyahat deneyimini yaşamaya veya belirli bir destinasyona seyahat etmeye yönelten nedenler bütünüdür. Sırtçantalıların seyahat motivasyonları turizm alanında çalışan araştırmacıların ilgisini sürekli olarak çekmiştir. Şimdi, boş zaman ve turizm literatüründen hareketle, sırtçantalıların seyahat motivasyonlarının neler olabileceğine değinelim;
-Kişisel gelişim; bir sırtçantalı motivasyonu olarak kişisel gelişim ile birey, sahip olduğu fiziksel yetenek ve zihinsel becerilerini ve yeteneklerini kullanma olanağı yakalayabilmektedir. Bunun yanı sıra, hayal gücünü kullanabilme, sahip olduğu becerileri keşfetme olanaklarını da bulabilmektedir
–Sosyalleşme: Yeni insanlar görme ve diğer sırtçantalılar ile tanışma isteği, sırtçantalıların en önemli özelliğidir. Özellikle hostellerdeki yatakhane tipinde odalarda konaklama ve yeni tanışılan Sırtçantalılar ile birlikte seyahat etme ve sosyalleşme, motivasyonun sırtçantalılar için ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
– Rahatlama: Rahatlama motivasyonunun temelinde, fiziksel olarak rahatlama, sakin ortamda vakit geçirme, zihinsel olarak rahatlama ve rekabetten/karmaşadan uzaklaşma isteği bulunmaktadır. Sırtçantalıların gittikleri destinasyonlarda, fiziksel ve zihinsel rahatlamaya önem verdikleri söylenebilir.
– Kültürel sermayeyi arttırma: Sırtçantalılar gittikleri yerlerde yerel kültürleri yakından görerek ve yaşayarak kültürel sermayelerini arttırmak istemektedirler. Örneğin, yerel kültürü daha yakından tanıyabilmek için, yerel yemekleri yemek, yerel kıyafetleri giymek, yerel halkın kullandığı ulaşım araçlarını kullanmak vb. aktivitelerde bulunmaktadırlar.
– Bağımsızlık: Bağımsızlık motivasyonunun temelinde, bireyin kendi seyahatini kendisi organize etmesi, daha önce kitle turistleri tarafından ziyaret edilmemiş ücra destinasyonlara gitme isteği, gittiği ücra destinasyonlarda özgürce hareket etme isteği ve kendi kendini keşfetme isteği bulunmaktadır.
– Benliğe ilişkin kimliği geliştirme: Sırtçantalı seyahat, birey tarafından bir nevi kendini bulma aracı olarak görülebilmektedir. Noy’un çalışmasına (2004) katılanların % 62’si, sırtçantalılık deneyiminin benliklerinde olumlu yönde değişime neden olduğunu belirtmişlerdir. Noy’un çalışmasının dikkat çekici bir diğer bulgusu, sırtçantalılık deneyimi ile birlikte, bireyin kendine duyduğu güvenin artıyor olmasıdır.
– Kaçış: Birey, günlük yaşantının verdiği sıkıntı ve üzerinde yarattığı baskıdan kaçış için sırtçantalılığı bir araç olarak görebilir ve bu nedenle sırtçantalılık deneyimi yaşamaya yönelebilmektedir.
– Yaşam geçiş dönemleri: Sırtçantalı seyahatlere genelde eğitim hayatı sonunda, kariyer değişimi öncesi, zorunlu askerlik hizmeti sonrası veya bir duygusal ilişkinin bitiminden sonra çıkılması, yaşam geçiş dönemlerinin sırtçantalı motivasyonu olarak önemini işaret etmektedir.
– Düşük bütçe ile seyahat etme: Sırtçantalı seyahat genel olarak kıt kaynaklarla gerçekleştirilmektedir. Birey, seyahatlere çıkma konusunda sınırlı bütçesi olması durumunda, birey sırtçantalı seyahate yönelebilmektedir.
Kaynaklar
Noy, Chaim. (2004) “This Trip Really Changed Me: Backpackers’ Narratives Of Selfchange”, Annals Of Tourism Research 31 (1), 78-102.
Welk, Peter. (2004) “The Beaten Track: Anti-Tourism As An Element Backpacker Identity Construction”, İçinde G. Richards and J. Wilson (editörler) The Global Nomad: Backpacker Travel In Theory and Practice. (Channel View, Clevedon): 217-236.
Cohen, E. (1972) “Toward a Sociology of International Tourism.” Social Research, 39 (1), 164–182.